"SỬ TÍCH & SỬ LUẬN"

“Trong mọi hình thái xã hội đều có hiện tượng lạm quyền và trong mọi hình thái lạm quyền đều luôn ngầm chứa diệt họa, sẽ dẫn đến bại vong”
(Rev. Đoàn Nhật Tân, PhD)

CHỨC TƯỚC CỦA PHẠM ỨNG MỘNG VÀ TRẦN LAI

“Vua Trần Thái Tông (1225 - 1258) và vua Trần Nhân Tông (1278 - 1293) mỗi người có một lần ban chức tước khá đặc biệt, khiến cho hậu thế cứ băn khoăn mãi không thôi.

Vua Trần Thái Tông thì ban chức cho Phạm Ứng Mộng vào năm 1254. Sách Đại Việt Sử Kí Toàn Thư (Bản Kỉ, Quyển V, Tờ 20a) có đoạn: ‘Trước đó, Vua nằm mơ thấy mình đi chơi, gặp thần nhân và được thần nhân chỉ cho một người rồi bảo là người này có thể làm chức Hành Khiển. Tỉnh dậy, Vua chẳng biết đấy là người nào. Một hôm tan chầu, Vua ngự ra ngoài thành, thấy người con trai ngồi học ở cửa nam thành, hình dáng giống hệt người trong mộng. Vua gọi đến hỏi, người đó ứng đối chẳng khác gì những lời trong mộng. Vua muốn trao cho chức Hành Khiển nhưng thấy khó, mới cho bốn trăm quan tiền bảo tự hoạn, ban tên Ứng Mộng. Sau này thăng dần đến chức Hành Khiển’.

Vua Trần Nhân Tông thì ban chức cho Trần Lai vào năm 1285. Cũng sách nói trên (Tờ 44b) chép rằng : ‘Lúc đó, Vua ngự thuyền nhẹ ra Hải Đông, chiều rồi mà vẫn chưa ăn cơm sáng. Có người lính là Trần Lai dâng cơm gạo xấu, Vua khen là trung, ban cho chức Thượng Phẩm kiêm chức Tiểu Tư Xã của xã Hữu Triều Môn ở Bạch Đằng’.”
​
(Nguyễn Khắc Thuần, “Việt Sử Giai Thoại”, Tập III, Nhà Xuất Bản Giáo Dục, 2003)

---