“SỬ TÍCH & SỬ LUẬN”

“Phương châm hành động của lũ bá đạo là ‘bất độc phi anh hùng’ và lương tâm của bọn chính trị gia bá đạo muôn thuở vẫn thế.
​Chỉ tiếc là trong Đạo cũng bá đạo chẳng kém ngoài Đời, chẳng những tố cáo kiểu Nguyễn Văn Lự mà còn thường xuyên vu cáo lẫn nhau nữa đấy!”
(Rev. Đoàn Nhật Tân, PhD)

SỰ HIỂM ĐỘC CỦA NGUYỄN VĂN LỰ

​“Sau khi Lê Tương Dực bị giết, triều đình nhà Lê lại phải một phen khủng hoảng khá dài nữa. Sau, Lê Y được tôn lên ngôi, đó là vua Lê Chiêu Tông (1516 - 1522). Thời Lê Chiêu Tông, quan lại ghen ghét và nghi kị lẫn nhau, luôn tìm cách để hãm hại nhau.
 
Lê Chiêu Tông sai Nguyễn Hoằng Dụ và Trịnh Tuy đem quân đi đánh dẹp. Tháng Bảy năm 1517 họ mới về đến kinh sư. Hai tướng chưa kịp báo công đã bị thiên hạ gièm pha, thành ra hiềm khích. Trịnh Tuy cho đóng quân ở ngoài thành Đại La, Nguyễn Hoằng Dụ đóng quân ở phường Đông Hà, cả hai chuẩn bị tiến đánh lẫn nhau. Tin dữ đến tai, vua Lê Chiêu Tông cho người ra dụ bảo hai người rằng:
 
- Giả Phục và Khấu Tuân đều là dũng tướng của Hán Quang Võ. Chỉ vì Khấu Tuân giết mất một tì tướng của Giả Phục mà hai bên hiềm khích toan đánh lẫn nhau. Hán Quang Võ triệu cả hai đến mà bảo:
 
- Thiên hạ chưa bình định xong, hà cớ gì hai con hổ lại sắp đánh nhau.
 
Vâng mệnh vua, Giả Phục và Khấu Tuân vui vẻ giải hòa, lại còn kết bạn với nhau.
 
Liêm Pha là võ tướng, Lạn Tương Như là văn thần của nước Triệu thời Chiến Quốc. Liêm Pha thường nói xấu và hạ nhục Tương Như, mà Tương Như không giận, lại còn khẳng khái nói:
 
- Nước Tần sở dĩ không dám đánh nước Triệu là vì nước Tần biết nước Triệu có Liêm Pha và Lạn Tương Như. Nay, nếu hai con hổ đánh nhau, tất nhiên khó ai có thể sống. Tôi trọng việc nước mà bỏ thù riêng đó thôi.
 
Liêm Pha nghe được, lòng lấy làm xấu hổ, bèn đến tạ lỗi mà kết bạn chí thân với Lạn Tương Như.
 
Nguyễn Hoằng Dụ và Trịnh Tuy nghe nhưng vẫn không ai chịu hòa giải. Triều đình lấy đó làm lo. Đúng lúc ấy, có một sự kiện khá đặc biệt đã xảy ra. Sách Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục (Chính Biên, Quyển XXVI, Tờ 35) chép rằng:
 
‘Nguyễn Văn Lự và Trịnh Duy Đại hẹn nhau cùng vào chầu để tâu Vua xin đứng ra hòa giải cho hai người. Khi đến trước điện, chẳng dè Nguyễn Văn Lự lôi tờ sớ bí mật giấu trong tay áo ra dâng Vua, nói rằng: Trịnh Duy Đại và Trịnh Tuy đã hợp mưu, định lập Nguyễn Tùng là con của Nguyễn Trinh lên ngôi chúa, làm việc đại phản nghịch. Vua liền sai bắt ngay Duy Đại và đồ đảng của hắn là bọn Trịnh Bá Quát đem chém đầu’.”
 
(Nguyễn Khắc Thuần, “Việt Sử Giai Thoại”, Tập V, Nhà Xuất Bản Giáo Dục, 2003)

---