"SỬ TÍCH & SỬ LUẬN"

“Tướng cầm quân đánh giặc dầu thắng nhưng không được thưởng mà vẫn không oán thán,
về sau vẫn cứ nhất dạ thắng cho được giặc, giữ cho được nước;
Lý Công Bình quả thật là tướng trung quân, ái quốc.
Lý Thần Tông là người mê tín,
dầu mệnh là vua nhưng tâm chỉ là của hạng xú phụ mà thôi!”
​
(Rev. Đoàn Nhật Tân, PhD)

​“LÝ CÔNG BÌNH MẤT CÔNG TRẠNG”

“Đầu năm Mậu Thân (1128), nghĩa là ngay khi vua Lý Thần Tông vừa mới lên ngôi, nước ta bị Chân Lạp, đem quân đến quấy phá. Sách Đại Việt Sử Kí Toàn Thư (Bản Kỉ, Quyển III, Tờ 30a-b) cho biết rằng, ngày Giáp Dần (Tức ngày hai mươi chín tháng Giêng), hơn hai vạn quân Chân Lạp tiến vào đánh phá ở bến Ba Đầu của châu Nghệ An. Vua Lý Thần Tông sai quan Nhập Nội Thái Phó là Lý Công Bình cầm quân di đánh giặc. Ngày Quý Hợi (Tức ngày ba tháng Hai), Lý Công Bình đã đánh bại quân Chân Lạp ở bến Ba Đầu, bắt được cả chủ tướng của chúng và rất nhiều quân lính. Thắng trận xong, Lý Công Bình lập tức cho người đưa thư về triều báo tin. Cũng sách nói trên (Tờ 31a) chép rằng:

‘Thư báo tin thắng trận của Lý Công Bình đến kinh sư. Ngày Mậu Thìn (Tức ngày Mười lăm tháng Hai - ND), Vua ngự đến hai cung Thái Thanh và Cảnh Linh cùng các chùa quán trong thành để làm lễ tạ ơn Phật và Đạo đã ngầm giúp cho Công Bình đánh được người Chân Lạp.
​
Lê Văn Hưu nói: Phàm việc trù tính ở trong màn trướng đều là công của người tướng giỏi cầm quân làm nên. Thái phó Lý Công Bình phá được quân Chân Lạp vào cướp ở châu Nghệ An và sai người báo tin thắng trận, Thần Tông đáng lẽ phải làm lễ cáo thắng ở Thái Miếu rồi xét công ở triều đình để thưởng cho bọn Công Bình về công đánh giặc, đàng này lại quy công cho Phật và Đạo đi các chùa quán để lạy tạ, như thể không phải là cách để ủy lạo kẻ có công và cổ vũ chí khí của quân sĩ’.”

(Nguyễn Khắc Thuần, “Việt Sử Giai Thoại”, Tập II, Nhà Xuất Bản Giáo Dục, 2003)

---