"SỬ TÍCH & SỬ LUẬN"

“Trong việc này, Quốc Sử Quán triều Nguyễn phê Trần Minh Tông là ‘có kiến thức’ quả thật xác đáng.
Phải định ngày cho việc ấy là xem trọng việc mà hoạch định; theo cách nghĩ của thế giới hiện đại thì đó là một phần của ‘planning’,
đâu phải như cách nghĩ u mê của những kẻ chịu ảnh hưởng mù quán của các âm dương gia!
​Xưa đã có người biết thế nhưng tiếc thay nay vẫn còn lắm kẻ không biết!”
(Rev. Đoàn Nhật Tân, PhD)

THƯỢNG HOÀNG TRẦN MINH TÔNG VỚI VIỆC CHỌN NGÀY

“Tháng Bảy năm Canh Ngọ ( 1330), Thuận Thánh Bảo Từ Hoàng Thái Hậu mất tại am Mộc Cảo (Yên Sinh, Hưng Yên). Bà là Hoàng Hậu của vua Trần Anh Tông và là thân mẫu của vua Trần Minh Tông. Ngày mười lăm tháng Hai năm Nhâm Thân, Trần Minh Tông (bấy giờ đã nhường ngôi cho con là Trần Hiến Tông để lên làm Thái Thượng Hoàng) cho phụ táng bà vào Thái Lăng (tức lăng của Trần Anh Tông). Sách Đại Việt Sử Kí Toàn Thư (Bản Kỉ, Quyển VII, Tờ 5b) và sách Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục (Chính Biên, Quyển IX, Tờ 33) có ghi lại việc này vắn tắt như sau:

‘Trước đó, Thượng hoàng sai các quan chọn ngày chôn cất.

Có người bác đi, nói rằng:

- Chôn năm nay tất hại đến người chủ tế.

Thượng hoàng sai hỏi lại người đó rằng:

- Ngươi biết là sang năm ta nhất định chết à?

Người đó trả lời không biết. Thượng hoàng liền nói:

- Nếu sang năm mà ta chết thì lo xong việc chôn cất mẫu hậu sớm chẳng hơn là chết rồi mà vẫn chưa lo được việc đó ư. Lễ cát hung phải chọn ngày là vì coi trọng việc chứ đâu phải câu nệ họa phúc như các nhà âm dương.

Rốt cuộc vẫn cử hành lễ phụ táng ấy’.”
​
(Nguyễn Khắc Thuần, “Việt Sử Giai Thoại”, Tập III, Nhà Xuất Bản Giáo Dục, 2003)

---