“SỬ TÍCH & SỬ LUẬN”

“Trộm nghĩ cái khó của những người phải ở dưới quyền cai trị của Lê Uy Mục là một tên vua thất đức
còn dễ hơn cái khó của các tín hữu ở dưới quyền thống trị của những tên giáo chủ bất lương trong các giáo phái Cơ Đốc ngày nay
vì chịu khom lưng, cúi đầu đối với vua thì cùng lắm cũng chỉ bị thiệt hại về quyền lợi bản thân và đất nước chứ khuất phục bọn giáo chủ bất lương
​sẽ dẫn đến việc làm suy tổn đối với sự vinh hiển của Đức Chúa Trời nữa!”
(Rev. Đoàn Nhật Tân, PhD) 

SỰ THẤT ĐỨC CỦA VUA LÊ UY MỤC

“Sách Khâm định Việt Sử Thông Giám Cương Mục (Chính Biên, Quyển XXV, Tờ 29) chép như sau:
‘Tính khí nhà vua rất ưa vũ lực. Một hôm, nhân đi tế đàn Nam Giao trở về, vua cưỡi voi vào cửa Đông Hoa, sai các Ti và quân các Vệ trong Ngũ Phủ, đem voi công đến cho Vua tuyển chọn. Sau, vua lại sai các trấn chọn voi đem về kinh đô để vua chọn lựa thêm một lần nữa, cốt sao đủ đặt hai Ti là Ngự Tượng và Ngự Mã. Vua cho bọn quân sĩ ở ti Ngự Tượng đội mũ màu thủy ngân, trên vẽ hoa hồng quỳ. Mỗi ngày, vua sai hai tên giám quân đấu sức với nhau. Hai tên cầm gậy đánh nhau từ cửa Thanh Dương đến ngoài cửa Thái Miếu cho Vua xem. Vua lấy đó làm thích, ban thưởng tiền lụa cho họ.
 
Từ khi lên ngôi, vua chỉ biết cùng cung nhân uống rượu vui say quá độ. Khi say, bèn giết cung nhân đi. Bấy giờ, quyền bính đều về hết ở bọn ngoại thích. Mặt Đông thì có bọn ngoại thích ở Hoa Làng. Mặt Nam thì có bọn ngoại thích ở vùng Nhân Mục. Mặt Bắc thì có bọn ngoại thích ở Phù Chẩn. Bọn chúng cậy quyền cậy thế ức hiếp trăm quan, tìm mánh khóe để lấy của báu trong thiên hạ, đã thế lại còn giết hại sinh dân, tước đoạt hết của cải trong dân gian, trăm họ oán hờn mà vua không biết.
 
Vua thường đem lòng nghi ngờ ghen ghét bầy tôi, kẻ nào trước không chịu phụ họa cho mình (được lên ngôi) thì bắt giết. Vua bí mật sai người trong cung là Nguyễn Đình Khoa thân đi dò xét hết anh em, chú bác. Bởi thế mà Kính Vương (tên thật là Kiện, con út của Lê Thánh Tông, em của Lê Hiến Tông, chú của Lê Uy Mục - ND) sợ mang vạ mà trốn tránh không tìm ra tông tích, Giản Tu Công Oánh (cháu Lê Thánh Tông, con Kiến Vương Tân, người về sau được làm vua, đó là Lê Tương Dực - ND) là chỗ con chú con bác cũng bị bắt giam vào ngục. Ai ai cũng lo nguy hiểm cho tính mạng của mình, chỉ rắp tâm nổi loạn’.”
 
(Nguyễn Khắc Thuần, “Việt Sử Giai Thoại”, Tập V, Nhà Xuất Bản Giáo Dục, 2003)

---