“BIỆN GIẢ & BIỆN ĐỀ”

​“Trước mỗi một sự quyết định hay việc làm,
ngay tại lúc lòng người ta nghiêng về xu hướng muốn tỏ ra cho người khác thấy mình mới là “người của sự công nghĩa”,
lập tức người ấy mắc loại lỗi mà người “dòng Pharisi” đã từng mắc mà hậu quả của nó là có tính đời đời.”

(Rev. Đoàn Nhật Tân, Ph.D.)

​“XỎ LÁ BA QUE & XỎ LÁ BA QUE CƠ ĐỐC”

Sách “Việt Nam Phong Tục” (Phan Kế Bính, 1914) chia đàn bà Người Việt thành “hiền phụ”, “lệnh phụ”, “xuẩn phụ” và đàn ông Người Việt thành “quân tử”, “thường nhân”, tiểu nhân”. Trong tác phẩm này, chương bàn về tính tình Người Việt, theo Phan Kế Bính thì “tiểu nhân” là bọn “tính tình gian giảo, phản trắc, ăn trộm, ăn cướp, (...) xỏ lá ba que, đàng điếm, hoang toàng,...”. Có vẻ như Phan Kế Bính là người đầu tiên đưa thành ngữ “xỏ lá ba que” vào sách vở Tiếng Việt.
 
Cách dùng thành ngữ “xỏ lá ba que” ngày nay đã có phần khác xưa: Ngày nay “xỏ lá ba que” thường được dùng nói về hạng người ngụy quân tử, thích xỏ xen vào chuyện không liên quan gì đến mình để tỏ ra rằng “ta đây” mới là người “quân tử”, là người của “sự công nghĩa”, là “sứ giả của hòa bình”!
 
Trong chiều kích đời đời và theo sự nhìn nhận của Đức Chúa Trời thì “ngụy quân tử” là một xu thế tâm lý và mẫu hành vi tai hại hơn là người ta tưởng:
“[10] Ai trung tín trong việc rất nhỏ, cũng trung tín trong việc lớn; ai bất nghĩa trong việc rất nhỏ, cũng bất nghĩa trong việc lớn.[11] Vậy nếu các ngươi không trung tín về của bất nghĩa, có ai đem của thật giao cho các ngươi?[12] Nếu các ngươi không trung tín về của người khác, ai sẽ cho các ngươi được của riêng mình? [13] Không có đầy tớ nào làm tôi hai chủ được; vì sẽ ghét chủ nầy mà yêu chủ kia, hay là hiệp với chủ nầy mà khinh dể chủ kia. Các ngươi không có thể đã làm tôi Đức Chúa Trời, lại làm tôi Mamôn nữa.” (Lu. 16:10-13)
 
Có lẽ đây là một ẩn dụ khó giải nghĩa nhất trong Kinh Thánh Tân Ước, rất đáng cho người ta hết sức thận trọng. Dầu rằng đoạn văn Kinh Thánh này (Lu. 16:10-13) dạy về thái độ đúng đối với tiền của nhưng nguyên tắc chính yếu và tiềm ẩn của ẩn dụ này là “lòng trung thành đối với Đức Chúa Jêsus Christ là tối thượng”. Trước mỗi một sự quyết định hay việc làm, ngay tại lúc lòng người ta nghiêng về xu hướng muốn tỏ ra cho người khác thấy mình mới là “người của sự công nghĩa”, lập tức người ấy mắc loại lỗi mà người “dòng Pharisi” đã từng mắc mà hậu quả của nó là có tính đời đời. Chính bọn người “dòng Pharisi” là mẫu người “xỏ lá ba que” trong cái thế giới “cơ đốc” vẫn còn bị thao túng bởi bọn “xỏ lá ba que cơ đốc” này:
​
“Vì Ta phán cho các ngươi rằng, nếu sự công bình của các ngươi chẳng trổi hơn sự công bình của các thầy thông giáo và người dòng Pharisi, thì các ngươi chắc không vào Nước Thiên Đàng.” (Ma. 5:20)

---